Từ phong tục trong gia tộc, phong tục xóm làng (hương đảng) đến các phong tục ngoài xã hội, Việt Nam phong tục của học giả Phan Kế Bính là một bộ biên khảo tương đối đầy đủ về các phong tục tập quán cũ của nước Việt. Là một nhà nho uyên bác mang tư tưởng tân tiến, tác giả không chỉ mô tả từng tập tục, mà còn về gốc tích, nguyên ủy cái tục ấy, nhìn nhận, đánh giá để xem nó hay hay dở, từ đó “xét điều gì quá tệ mà bỏ bớt đi, rồi lâu lâu mới đem cái tục hay mà bổ hết cho cái tục dở. Còn tục gì hay mà là quốc túy của ta thì cứ giữ lấy”.
Đến nay, tập sách gần một trăm năm tuổi này vẫn là một trong những công trình khảo cứu có giá trị bậc nhất về các phong tục tập quán trên đất nước ta và nhiều vấn đề được Phan Kế Bính nhắc tới vẫn nóng hổi tính thời đại.
…
Trích Việt Nam Phong Tục
Cách đặt tên:
Con mới sinh ra thì thường gọi là thằng đỏ con đỏ, ở về nhà quê thì thường gọi là thằng cu con đĩ, ở về vùng quê Thanh Nghệ thì thường gọi là thằng cò con hĩm chứ không mấy người mới sinh ra đã đặt tên. Đặt tên thì nhà thường dân hay bạ tên gì đặt nấy, hay lấy vần hoặc lấy nghĩa gần nhau với tên cha mẹ mà đặt. Ví như cha mẹ tên Lần thì đặt tên là Thần, cha mẹ là Nhăng thì đặt là Nhố, hoặc cha mẹ là Đào thì đặt là Mận, cha mẹ là Sung thì đặt con là Vả v.v. Kẻ hiếm hoi thì thường lấy tên xấu xí mà đặt cho con, như gọi là thằng Cún ( con chó cún) thằng Đực ( con chó đực) v.v. Nhà có học thì thường kiếm những tên đạp đẽ mà đặt cho con, mà nhất là hay tìm từng bộ chữ Nho. Ví như người dung toàn một bộ chữ Ngọc, như anh là Hoàng thì em là Hành, là Cư, là Vũ, người thì dùng bộ chữ Thủy như anh Giang thì em là Hoài là Tế v.v
(Phan Kế Bính)
Thông tin cơ bản
Tác giả: Phan Kế Bính.
Thể loại: Văn hóa Việt Nam.
Nhà XB: NXB Hồng Đức.
